کد مطلب:7574 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » احكام

آيهء 19سورهء نس (أن ترثوا النساء كرها) اكثر قرآن ها و تفاسير ترجمهء غلطي نوشته اند, مثلاً تفسيرنمونه گفته است : كه از زنان از روي اكراه ارث ببريد, در حالي كه طبق قواعد نحوي بايد اين طور ترجمه شود: كه زنان را از روي اكراه راث ببريد. در اين مورد توضيح بدهيد.

از اين كه با ما مكاتبه و مشكلات علمي و مذهبي خود را سؤال كرده ايد, ممنون و متشكريم و از دقّت نظر شما بسيار خوشحال شديم .

در مورد آيهء مذكور يك احتمال اين است كه كلمهء مفعول به باشد و در اين صورت فرمايش شما صحيح است و معناي آيهء اين مي شود: حلال نيست بر شما كه زنانِ پدرتان را به ارث ببريد. چون يكي از عادات زمان جاهلي اين بود كه اگر مردي از دنيا مي رفت , فرزندان يا يكي از فرزندان ميّت كه اين زن نامادري او بود, مي آمدو پارچه اي را بر روي زن پدر مي انداخت و زن را به ارث مي برد و زن را مانند بقيهء اموال پدر محسوب مي كرد و با اوبدون صداق و مهريه ازدواج مي كرد و اگر نمي خواست با او ازدواج كند, مانع ازدواج نامادري با مرد ديگري مي شد واو را نگه مي داشت تا اين كه بميرد و از اموال او ارث ببرند.

اين آيه در مقام نهي از آن عادت غلط جاهلي , كه زن (نامادري ) را مانند بقيهء اموال ميّت محسوب مي كردند و اورا به عنوان ارث , به خود اختصاص مي دادند, مي باشد.

ولي اين احتمال , با كلمة كه در ذيل آيه است نمي سازد, چون چه قيد توضيحي باشد و چه قيد احترازي ,معناي آيه دچار اشكال مي شود. معناي آيه دچار اشكال مي شود. معناي آيه اين طور مي شود, اي مؤمنان . حلال نيست نامادريتان را به ارث ببرد, در حالي كه زنان كراهت دارند و دلشان نمي خواهد به ارث برده شوند. اگر اين كلمه ء(كرها) قيد توضيحي باشد, مي فهماند هميشه آن زنان كراهت دارند و حال آن كه اين درست نيست , زيرا همهء زنان اين وراثت را براي خود بد نمي دانستند, چه بسا پسري كه از شوهر اين زن است , زيبا و جوان است و زن كراهتي نسبت به او ندارد و از روي ميل حاضر است با آن پسر جوان ازدواج كند. پس كلمهء قيد توضيحي نمي تواندباشد, چون دروغ و خلاف واقع لازم مي آيد. اگر قيد احترازي باشد, اشكالش اين است كه اگر كراهت نداشته باشد,ارث بردن زن پدر حلال خواهد بود, در صورتي كه ارث بردن زن پدر مطلقاً حلال نيست .

اين احتمال كه شما طبق قواعد ادبي پسند كرده ايد, دچار اين اشكال است و تفسير الميزان و نمونه به جهت اين اشكال , اين معنا را براي آيه نپذيرفته است , مگر اين كه در همين احتمال مراد آيه اين باشد كه فرزندان ميت نامادري خود را به ارث ببرند و مقصود از ارث بردن او به معناي ازدواج با او نباشد, بلكه به اين معنا باشد كه اين زن حق ازدواج با شوهر ديگري را نداشته باشد و در نتيجه اين زن بدون شوهر باقي بماند تا بميرد و فرزندان ميت از نامادري ارث ببرند. در اين صورت دو احتمال است ; يك احتمال اين است كه آن زن نسبت به آزاد نبودن و ازدواج نكردن باديگري كراهتي ندارد; در اين صورت اشكالي نخواهد داشت . اما اگر كراهت داشت باشد و دلش بخواهد با مردديگري ازدواج كند, حلال نيست . اگر آيه ظهور در احتمال دوم داشته باشد, ترجمه اين طور مي شود: اي مؤمنان !حلال نيست كه زن پدرتان را به ارث ببريد, در صورتي كه او ناراضي باشد و دلش نخواهد زير نظر باشد, اما اگرخواست تحت نظر ورّاث بماند و ازدواج نكند, اشكالي ندارد.

در اين احتمال در كلمهء تصرّف شده و فقط اشكالش اين است كه ديگر كلمهء ارث به معناي ارث نخواهدبود, ولي در ذيل اين آيه امام باقر فرمود: .(1)

علامهء طباطبايي مي گويد: اين آيه از ارث بردن اموال زنان به زور و نارضايتي منع مي كند, ولي از ارث بردن خودزنان چيزي نمي گويد. پس اضافهء ارث به النساء يا با تقدير است , يعني يا اين كه مجاز عقلي است .(2)

بنابراين معناي آيه چنين مي شود كه : اي مؤمنان ! حلال نيست كه از اموال زنان به كراهت ارث ببريد.

(پـاورقي 1.تفسير نمونه , ج 3 ص 318

(پـاورقي 2.ترجمه تفسير الميزان , ج 4 ص 403